Czym zajmuje się logopeda? Logopeda to specjalista zajmujący się kształtowaniem mowy, zapobieganiem jej zaburzeniom i ich usuwaniem.
Czym zajmuje się neurologopeda? Neurologopeda to specjalista w zakresie diagnozy i terapii logopedycznej osób z zaburzeniami neurologicznymi, m.in. afazją, MPD, dyzartrią itp.
Kiedy warto zgłosić się do logopedy? Gdy dziecko odbiega co najmniej 0,5-1 roku od normy rozwojowej, np. w wieku 2 lat nie mówi wyrazów, w wieku 3 lat nie mówi zdań (patrz rozwój mowy dziecka), niezależnie od wieku:
Agrafia jest zaburzeniem (lub całkowitą utratą) zdolności pisania, powstałym na skutek uszkodzenia lewego płata ciemieniowego mózgu. Schorzenie o podłożu psychicznym, któremu nie towarzyszą żadne zaburzenia czynności rąk, oczu, czy koordynacji. Zwykle współtowarzyszy afatycznym zaburzeniom mowy (afazja), jako ich odbicie w piśmie.
Alalia (zwana też niemotą, głuchoniemotą) jest rozwojowym zaburzeniem mowy, powstającym w wyniku uszkodzenia struktur korowych mózgu jeszcze przed opanowaniem mowy, z zachowaniem prawidłowego słuchu. Dzieci cierpiące na alalię porozumiewają się za pomocą gestów i onomatopej. Z czasem są w stanie opanować coraz szersze słownictwo i porozumiewać się mową, często jednak dość niewyraźną (tzw. dyslalia). Mowa rozwija się z opóźnieniem, które może się wyrównać do 6-7 roku życia (alalia prosta) lub trwa dłużej (alalia złożona).
Anartria terminem tym określa się brak rozwoju mowy lub utrata mowy, tj. wcześniej nabytych umiejętności wytwarzania dźwięków mowy na skutek uszkodzenia układu pozapiramidowego, ośrodków pnia mózgu i dróg nerwowych unerwiających narządy mowy. (Styczek 1980).
Dyslalia (gr. dys - zaburzenie, lalia - mowa) – zaburzenia mowy polegające na nieprawidłowej realizacji fonemów według zazwyczaj ustalonych norm społecznych spowodowane wadami w ukształtowaniu lub uszkodzeniu organów artykulacyjnych (takich jak wargi, zęby, język czy podniebienie) dotyczące tylko aspektu artykulacyjnego języka. Dyslalia (wg Ireny Styczek) to opóźnienie w przyswajaniu sobie języka, na skutek opóźnionego wykształcenia się funkcji pewnych struktur mózgowych.
Dyzartria jest zespołem zaburzeń oddechowych, fonacyjnych, artykulacyjnych i prozodycznych wynikających z uszkodzenia ośrodków i dróg unerwiających aparat mówienia. U podstaw dyzartrii leżą uszkodzenia ośrodków podkorowych lub nerwów łączących te ośrodki z korą mózgową. Dyzartrię należy rozumieć (za prof. Tarkowskim) jako zaburzenie aparatu wykonawczego czynności mówienia.
Jąkanie najczęściej oznacza powtarzanie, wydłużanie elementów wypowiedzi (dźwięków, głosek, sylab, słów) lub występowanie bloków („zacinanie się” bez wydawania żadnego dźwięku), obejmuje też wypowiadanie dodatkowych dźwięków lub słów. Jąkanie jest zwykle rozpoznawane jako usilna próba wydobywania z siebie słów – w odróżnieniu od niepłynności mówienia, której doświadczamy wszyscy, a która oznacza powtórzenia i wahanie się.
Rozszczep podniebienia jest wadą wrodzoną, rozwój mowy dziecka odbywa się w nieprawidłowych warunkach anatomicznych jamy ustnej. Upośledza ważne biologiczne funkcje prowadząc do zaburzeń: ssania, połykania, żucia, oddychania. Dziecko z rozszczepem nie ma anatomicznych warunków do prawidłowego rozwoju mowy.
